فتق معمولاً زمانی رخ میدهد که یک ارگان داخلی یا بخشی از بافت بدن، به دلیل ضعف یا پارگی در عضلات یا دیواره بافت اطراف، به محل غیرطبیعی رانده شود. به عنوان مثال، در فتق نافی، بخشی از روده کوچک از ناحیه ضعیفشده دیواره شکمی به بیرون رانده شده و به شکل برآمدگی در زیر پوست اطراف ناف دیده میشود.
مطلب پیشنهادی: این علائم ساده می گوید فتق معده دارید + روش درمان !
علل ایجاد فتق
- نقایص مادرزادی: بسیاری از موارد فتق به دلیل وجود مشکلات ژنتیکی است که از زمان تولد وجود دارد. این نوع فتق به دلیل ضعف ذاتی در دیواره جدار شکم ایجاد میشود.
- دلایل اکتسابی: فتق ممکن است به دلایل اکتسابی مانند اعمال جراحی و نقص در پردههای شکمی ایجاد شود. بهطور مثال، افرادی که جراحی کردهاند ممکن است در محل برش جراحی، دچار این عارضه شوند.
- فشار زیاد: فشار بیش از حد به شکم، مانند زور زدن هنگام بلند کردن اجسام سنگین یا حتی سرفههای مکرر و شدید، میتواند زمینهساز ایجاد فتق شود.
انواع فتق
- فتق نافی: این نوع فتق زمانی رخ میدهد که بخشی از احشاء داخلی از ناحیه اطراف ناف بیرون زده و به صورت برآمدگی ظاهر شود.
- فتق کشاله ران (اینگوینال): رایجترین نوع فتق است که در کشاله ران ایجاد شده و اغلب به صورت تودهای هنگام ایستادن یا سرفه کردن مشاهده میشود.
- فتق رانی (فمورال): این نوع فتق در قسمت فوقانی ران ظاهر میشود و بیشتر در زنان رخ میدهد.
- فتق شکمی: این نوع فتق در هر نقطه از دیواره شکم ممکن است رخ دهد و معمولاً در نزدیکی محل برشهای جراحی ایجاد میشود.
- فتق بیضه: زمانی که بخشی از روده از دیواره شکم به داخل کیسه بیضه وارد شود، این نوع فتق رخ میدهد.
علائم فتق
- برجستگی یا برآمدگی: شایعترین علامت، ایجاد برآمدگی یا توده در ناحیه آسیبدیده است.
- درد و ناراحتی: ممکن است هنگام ایستادن، خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین، درد در ناحیه فتق حس شود.
- کاهش برجستگی هنگام خوابیدن: برآمدگی در حالت دراز کشیده کاهش مییابد.
- عوارض جدی: در مواردی، فتق ممکن است باعث انسداد روده، سیاهشدگی بافت و حتی پارگی بخشی از روده شود.
عوارض ناشی از فتق
فتق به خودی خود درمان نمیشود و اگر به موقع به پزشک مراجعه نشود، ممکن است باعث مشکلات جدی شود. به عنوان مثال، احشاء داخل کیسه فتق ممکن است دچار انسداد، توقف خونرسانی یا حتی پارگی شوند. در این شرایط، بیمار ممکن است علائمی مانند تهوع، استفراغ، تب یا درد شدید را تجربه کند.
راههای پیشگیری از فتق
- پرهیز از فعالیتهای سنگین: افرادی که تحت جراحی قرار گرفتهاند، خصوصاً در یک ماه اول بعد از عمل، باید از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنند.
- کنترل وزن و استرس: حفظ وزن مناسب و اجتناب از زور زدن بیش از حد میتواند به کاهش خطر ایجاد فتق کمک کند.
- پرهیز از فشار به شکم: از فعالیتهایی که فشار زیادی به ناحیه شکم وارد میکند، پرهیز کنید.
- مراجعه به موقع به پزشک: تشخیص به موقع علائم فتق بسیار مهم است. اگر مشکوک به وجود فتق هستید، به پزشک مراجعه کنید تا از پیشرفت عارضه جلوگیری شود.
درمان فتق
تنها روش مؤثر برای درمان فتق، جراحی است. در این روش، دیواره آسیبدیده با استفاده از تکنیکهای مناسب ترمیم میشود. جراحی فتق معمولاً با موفقیت بالایی همراه است و میتواند از عوارض بعدی جلوگیری کند.
نتیجهگیری
فتق و انواع آن یکی از شایعترین مشکلات گوارشی و شکمی است که ممکن است به دلایل ژنتیکی یا اکتسابی ایجاد شود. شناخت علائم و مراجعه به موقع به پزشک میتواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند. همچنین، با رعایت نکات پیشگیرانه، میتوان خطر ابتلا به این عارضه را به میزان قابلتوجهی کاهش داد.
منبع: healthline
