سکته مغزی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های خطرناک و ناتوان‌کننده در سراسر جهان است که می‌تواند به شکل چشمگیری کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. خوشبختانه طبق گزارش مؤسسه ملی سلامت، بسیاری از عوامل خطرزا برای سکته مغزی قابل کنترل هستند و با تغییرات ساده در سبک زندگی می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد.
به گفته این مؤسسه، بیش از ۸۲ تا ۹۰ درصد موارد سکته مغزی به پنج عامل اصلی مربوط می‌شوند. در این متن به معرفی این عوامل و راهکارهای پیشگیری از سکته مغزی می‌پردازیم.
مطلب پیشنهادی: آب بنوشید یا سکته مغزی را در آغوش بکشید!
۱. فشار خون بالا: دشمن اصلی سلامت عروق و عامل اصلی سکته مغزی
فشار خون بالا مهم‌ترین عامل خطر برای سکته مغزی محسوب می‌شود. وقتی فشار خون در محدوده بالایی قرار دارد، به دیواره رگ‌ها فشار زیادی وارد می‌شود. این فشار به مرور زمان منجر به آسیب دیواره رگ‌ها شده و ریسک تشکیل لخته خون را افزایش می‌دهد. لخته خون در صورت انسداد جریان خون به مغز، می‌تواند سکته مغزی ایجاد کند.
به دلیل اینکه فشار خون بالا معمولاً عارضه‌ای خاموش است، بسیاری از افراد متوجه نمی‌شوند که دچار آن هستند. بنابراین، اندازه‌گیری منظم فشار خون به‌ویژه برای افرادی که سابقه خانوادگی فشار خون بالا دارند، ضروری است. در صورت مشاهده فشار خون بالا، اقدامات لازم مانند مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک و رعایت رژیم غذایی سالم می‌تواند خطر بروز سکته مغزی را کاهش دهد.
۲. چاقی: چربی اضافی، خطری برای مغز
چاقی به‌ویژه چربی دور شکم، خطر بزرگی برای سیستم قلبی-عروقی محسوب می‌شود. چربی اضافه به دیواره رگ‌ها فشار وارد می‌کند و خطر انسداد رگ‌ها و خونریزی مغزی را افزایش می‌دهد. چاقی علاوه بر سکته مغزی، خطر ابتلا به دیگر بیماری‌های مرتبط مانند دیابت و کلسترول بالا را نیز افزایش می‌دهد که هر دو عامل دیگر خطر برای سکته مغزی محسوب می‌شوند.
برای کاهش خطر سکته مغزی، توصیه می‌شود وزن خود را در محدوده سالم حفظ کنید. رعایت رژیم غذایی متعادل و انجام ورزش منظم می‌تواند به کنترل وزن و کاهش چربی اضافی کمک کند.
۳. بی‌تحرکی: کم‌تحرکی، عاملی برای بالا رفتن ریسک سکته مغزی
عدم تحرک بدنی و نشستن طولانی‌مدت یکی از عوامل اصلی افزایش خطر سکته مغزی است. فعالیت بدنی منظم می‌تواند سیستم قلبی-عروقی را تقویت کرده و از تجمع چربی‌ها در عروق جلوگیری کند. توصیه می‌شود حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت بدنی با شدت متوسط داشته باشید. این مقدار برابر با تنها ۳۰ دقیقه ورزش در پنج روز از هفته است.
ورزش‌های ساده‌ای مثل پیاده‌روی تند، شنا، دوچرخه‌سواری، تنیس یا حتی باغبانی می‌توانند به بهبود سلامت قلبی کمک کنند. همچنین، تمرینات مقاومتی برای تقویت عضلات نیز می‌تواند به کاهش ریسک سکته مغزی کمک کند.
۴. رژیم غذایی ناسالم: تغذیه‌ای سالم، راهکاری موثر برای پیشگیری از سکته مغزی
یکی دیگر از عوامل مهم در بروز سکته مغزی، داشتن رژیم غذایی ناسالم است. رژیم غذایی پُر از چربی‌های اشباع و ترانس، نمک زیاد و غذاهای فرآوری شده به‌مرور زمان باعث ایجاد مشکلاتی در عروق و افزایش خطر فشار خون بالا می‌شود. این ترکیبات با افزایش سطح کلسترول بد (LDL) می‌توانند پلاک‌هایی در دیواره رگ‌ها تشکیل دهند که راه ورود خون به مغز را مسدود کنند.
برای کاهش خطر سکته مغزی، بهتر است غذاهای حاوی فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را جایگزین مواد غذایی ناسالم کنید. این مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی هستند که برای سلامت قلب و عروق مفیدند. همچنین مصرف پروتئین‌های کم‌چرب مثل مرغ، ماهی و حبوبات می‌تواند به بهبود کیفیت تغذیه کمک کند و سطح انرژی روزانه را بالا ببرد.
۵. سیگار کشیدن: عاملی برای دو برابر شدن ریسک سکته مغزی
سیگار کشیدن یکی از مضرترین عادت‌هایی است که خطر سکته مغزی را به شدت افزایش می‌دهد. نیکوتین و دیگر مواد شیمیایی موجود در سیگار، به دیواره عروق آسیب می‌رسانند و ریسک لخته شدن خون را افزایش می‌دهند. ترک سیگار یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای سلامت قلب، مغز و رگ‌ها انجام دهید و این عادت ناسالم را حذف کنید.
دیگر عوامل خطر برای سکته مغزی
علاوه بر موارد قابل کنترل، عوامل دیگری نیز وجود دارند که خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهند:
- سن: با افزایش سن، ریسک سکته مغزی بیشتر می‌شود.
- سابقه خانوادگی: اگر اعضای خانواده سابقه سکته مغزی داشته باشند، احتمال وقوع آن در فرد بیشتر است.
- بیماری‌های مزمن: دیابت، کلسترول بالا، بیماری‌های قلبی، آپنه خواب و سردردهای میگرنی از دیگر عوامل خطر هستند.
- استرس و اضطراب: بالا بودن سطح استرس و اضطراب باعث افزایش فشار خون شده و ریسک سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
- مصرف الکل و مواد مخدر: مصرف الکل زیاد و استفاده از مواد مخدر ریسک سکته مغزی را بالا می‌برد.
دیگر راهکارهای کاهش ریسک سکته مغزی
- مدیریت استرس: استرس باعث بالارفتن فشار خون می‌شود. تمرینات یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق می‌توانند استرس را کاهش دهند.
- خواب کافی: خواب کافی (۷ تا ۸ ساعت در شبانه‌روز) به تنظیم فشار خون کمک می‌کند و به بدن فرصت می‌دهد تا از استرس روزانه بازیابی کند. کسر خواب می‌تواند فشار خون را افزایش دهد و ریسک سکته مغزی را بالا ببرد.
- چکاپ منظم پزشکی: مراجعه منظم به پزشک برای کنترل فشار خون، کلسترول و دیابت می‌تواند ریسک بروز سکته را کاهش دهد. چکاپ‌های مداوم به شناسایی به‌موقع و مدیریت بیماری‌ها کمک می‌کند.
ایجاد عادت‌های سالم و رعایت موارد ذکر شده می‌تواند گام بزرگی در جهت پیشگیری از سکته مغزی و حفظ سلامت مغز و قلب در آینده باشد.
نتیجه گیری
برای کاهش ریسک سکته مغزی ، توجه به چند عامل اصلی ضروری است: کنترل فشار خون، مدیریت وزن، فعالیت بدنی منظم، داشتن رژیم غذایی سالم و ترک سیگار. علاوه بر این، خواب کافی، کاهش استرس و انجام چکاپ‌های منظم پزشکی نیز به پیشگیری کمک می‌کنند. با اصلاح این عادت‌ها، می‌توان تا حد زیادی از بروز سکته مغزی جلوگیری کرد و سلامت قلب و مغز را حفظ نمود.
منبع: brainandspine
